Karin Brugman

Verander niks, goed zijn in wie je bent

Uitgeverij Thema

Verander niks

Waarom doe je wat je doet, en weet je wel wie wat doet? Klinkt als een idiote vraag, vooral dat laatste deel. Weet je wel wie wat doet in jou? De vraag raakt het idee dat je in je handelen vanuit verschillende rollen of perspectieven leeft. Op je werk ben je anders dan thuis. Onder je vrienden ben je weer anders dan onder je familie. Enz. Die verschillende rollen noem ik zelf ‘deel-persoonlijkheden’, en het zijn die delen in jouw persoonlijkheid die - zeker als het onder stress gebeurt - de overhand nemen in je reacties. Opeens kan iemand heel primair reageren en zien we dat oudste stuk, het kind, tevoorschijn komen. Ook kan het zijn dat je op een manier in het leven bent gaan staan als gevolg van tekorten in je jeugd en wil je je zelf beschermen of overschreeuwen. 

In het boek ‘Verander niks, goed zijn in wie je bent’ gaat Karin Brugman dieper in op die deel-persoonlijkheden in een methodiek die Voice Dialogue is gaan heten. De innerlijke dialoog waarbij de verschillende stemmen een plaats krijgen. Simpel gezegd: wie spreekt er nu, en waarover? Onderzoek naar die delen in jou vraagt veel werk, geduld, mildheid en vooral een lange adem. Het uiteindelijke resultaat is een mooie balans in jezelf, die je heel goed kunt gebruiken om evenwichtiger door het leven te gaan. 

Over dat werk schreef ik zelf al eens in mijn boek ‘Ertoe doen, de cirkel van betekenisvol leven’: ‘Op het moment dat je in het licht gaat staan omdat je erkent wat je weet, komen de stemmen in je hoofd ook mee. ‘Wat als ik het niet kan? Wat als ik me vergist heb? Wie ben ik om dit te willen? Wie zit er nu op mij te wachten?’ Het zijn de krassen op je kinderziel, het zijn de stemmen van je vroegere leraren op school, het is het lachen van vrienden die geen vrienden bleken te zijn. Zij zijn je schaduw geworden. Het is belangrijk om ze te kennen, en het is belangrijk om ze hun plaats te wijzen. 

In het boek van Karin Brugman leer je op een heel goede manier die verschillende stemmen ontdekken en hoe ze toe te passen. Precies het werkboek dat je dan nodig hebt. Nogmaals, met geduld en genoeg tijd om het echt uit te zoeken. Bijvoorbeeld in het hoofdstuk ‘Vriendschap sluiten met al je ikken’, waar een stappenplan wordt beschreven om dat te doen. 

Stap 1 - Herformuleer je vraag tot een conflict tussen primaire en verstoten ikken. Die vraag helpt je om boven tafel te krijgen waarom je wel/niet reageert op een situatie. 

Stap 2 - Leer je primaire ikken beter kennen. Ik zelf heb dat eens gedaan door een aantal van hen te tekenen. Maar ook de oefeningen om op verschillende stoelen te gaan zitten en als die bewuste ik het woord te nemen geeft helderheid.

Stap 3 - Leer je verstoten ikken beter kennen. Heel belangrijk natuurlijk, de stemmen die zwijgen, maar er toch altijd - op de achtergrond - aanwezig zijn in je leven.

Stap 4 - Omarm je primaire en verstoten ikken. Alles en iedereen hoort erbij, sterker nog, je kunt geen enkele stem of ik meer buitensluiten. 

Stap 5 - Laat je kwetsbare gevoelens toe. Hier zit het meeste werk, want hier werkt niet je denken, maar je gevoelens en de daarbij horende emoties. Dus ook de angsten. 

Een oefening die mij zelf goed geholpen heeft is het idee van de imaginaire tafel. Stel je eens een tafel voor waar die verschillende delen van jou om heen zitten. Het kind, de ouder, de dromer, de ‘loner’, de schreeuwer, de sterke leeuw, de introverte man/vrouw, etc. Om al die delen van jou zo om die tafel te kunnen zien, is het goed om je zelf eerst eens af te vragen welke deelpersoonlijkheden bij jou aanwezig zijn. Welke kanten zijn zichtbaar, manifest, en welke kanten zitten verborgen in jou. Is het je kwetsbaarheid, je eenzaamheid, je verlegenheid, of je kind? Welke kanten hebben het grootste woord? Zijn dat je haantjedevoorste, de bluffer, de sterke vrouw (ook wel powervrouw genoemd), je ikvindditnietrechtvaardig? 
 

Mijn tafel 

Aan mijn tafel wordt gegeten, 

gesproken en gegild. 

Aan mijn tafel wordt gezwegen, 

lesgegeven en niets geleerd. 

Hier sluit men rusteloos de ogen 

en kijkt men naar de andere kant 

of wordt over het hoofd gezien. 

Aan mijn tafel wordt gefluisterd, 

verleid en uitgelokt. 

Aan mijn tafel wordt betast, 

bekrast en daarna hard gelachen. 

Hier is het soms goed toeven, 

en lijkt het bijna op een thuis. 

Hier kom ik samen. 

© Ron van Es 

Iedereen heeft een scala aan deelpersoonlijkheden en met een beetje ‘inner search’ kom je ze wel tegen. Ook je schaduwkanten, die deelpersoonlijkheden die mogelijk vanuit gekwetstheid of teleurstelling zijn ontstaan en op de rem trappen. Die komen ook bij de anderen aan tafel zitten – zij zijn namelijk ook een onderdeel van wie je bent en in het licht dat je boven de tafel hebt aangedaan worden ook zij zichtbaar. 

Als je de oefening compleet wilt maken, raad ik je aan deze deelpersoonlijkheden eens te tekenen. Het helpt je om je verbeelding op gang te brengen, sterker nog, het zorgt ervoor dat je sommige details beter gaat zien. Neem er wel de tijd voor en doe het vooral alleen, want het is en blijft een gevoelig karwei. Kijk daarna eens naar die tekeningen, in feite naar al die kanten van jouw persoonlijkheid. 

Zet dan jouw Zelf aan het hoofd van de tafel. Herinner je nog die oefening van de disidentificatie? Ik heb een lichaam, ik heb mijn denken, ik heb gevoelens, maar ik ben meer dan dat? Daar is dus dat Zelf, los van gevoel, denken en lichaam. Het is deze Zelf, die kern, waar jij Ik tegen zegt; los van jouw deelpersoonlijkheden die je ‘onderweg’ hebt opgepikt. Deze Zelf, deze Jou, kan de tafel overzien en waarnemen waar er gesproken, gezwegen en geleefd wordt. Die tafel waar er getwijfeld, bedacht en gemokt wordt. Zo kun Jij ook zien waar er aandacht naar toe moet. Je kunt zien, waar je schaduwkanten, die je misschien graag de rug zou hebben toegekeerd, het nu verdienen om toege sproken te worden, om gehoord te worden. Want ook die schaduwkant is een deel van wie Jij bent. En zo wordt alles zichtbaar in het licht, aan die tafel.

Manfred Kets de Vries heeft in zijn werk met bestuurders van bedrijven onderzocht wat door hun schaduwkanten veroorzaakt wordt. Het niet erkennen van die donkere kanten in hen heeft namelijk intern bij bedrijven voor veel leed gezorgd. Natuurlijk voor henzelf, maar ook voor mensen die meegezogen werden in hun ‘wraak’. Want dat bleken deze bestuurders uiteindelijk te doen in de bedrijven, zelfs zo erg dat bedrijven ook failliet gingen door hun uitzonderlijke gedrag. In ‘Leiderschap ontraadseld’ schrijft Manfred Kets de Vries: ‘Daarom is het zo moeilijk erachter te komen wat bestuurders doen. Ze gedragen zich niet noodzakelijkerwijs rationeel (of op een manier die wij als rationeel beschouwen). Ze weten niet noodzakelijkerwijs waarom ze doen wat ze doen en geven (zelfs als ze dat wel weten) desgevraagd niet noodzakelijkerwijs de echte reden daarvoor, maar liever een rationalisatie. Veel van wat ze doen, bevindt zich of buiten hun bewustzijn of hoeft niet door iedereen geweten te worden.’ 

Ga aan de slag, met hulp van het boek van Karin Brugman. Wees goed voor jezelf en al je ikken. En richt je door al dat werk op een balans in je leven en werk. 

Ron van Es

Koop het boek hier