Eveline Crone & Renske van der Cruijsen

Generatie Zelfvertrouwen, de ontwikkeling van een gezond zelfbeeld bij jongeren

Uitgeverij Maven Publishing

Generatie Zelfvertrouwen

In een groot onderzoek onder leiding van Martijn Lampert van het onderzoeksinstituut Glocalities laat opmerkelijke uitkomsten zien onder Generatie Z: ‘Het onderzoek laat zien dat er een culturele revolutie gaande is onder Gen Z over de hele wereld. In deze tijden van polycrisis wordt de nieuwe generatie tegengehouden in haar ontwikkeling en voelt ze zich steeds meer vervreemd, ontheemd en pessimistisch over de toekomst. Deze ontwikkelingen zijn zichtbaar in een wereldwijde crisis op het gebied van geestelijke gezondheid. Tegelijkertijd vindt er een convergentie van waarden plaats tussen Oost en West, Noord en Zuid, wat nieuwe manieren toont om uit de crisis te komen. Jongvolwassenen in opkomende economieën emanciperen steeds meer, terwijl de steun voor het patriarchaat afneemt. Dit is zichtbaar in recente golven van protesten tegen repressieve regimes die niet bereid zijn om verandering te faciliteren (denk bijvoorbeeld aan Iran, China en Rusland). Ook voelen steeds meer jongvolwassenen in geavanceerde economieën zich in de steek gelaten door de maatschappij. Ze zijn steeds meer op zoek naar betekenis, doel, kwaliteit van leven en spiritualiteit.’

Maar wie zijn deze Gen Z jongeren? Geboren tussen 1995 en 2012, met daarachter alweer de nieuwste generatie, Alpha. In de bespreking van het boek ‘Schaam je gerust dood voor je ouders’ van Jan Paul Schutten schreef ik al: ‘Gen Z is de generatie die totaal gedigitaliseerd is, en daarmee de kans loopt sociaal te vereenzamen, en in ieder geval de aandacht voor de wereld en hun omgeving te verliezen.’

In hun boek ‘Generatie Zelfvertrouwen’ gaan Eveline Crone, hoogleraar cognitive neuroscience and developmental psychology en Renske van der Cruijsen, universitair docent orthopedagogiek, uitgebreid in op Gen Z. ‘Dit boek gaat voor een groot deel over kenmerken die alle mensen hebben als ze jong zijn, los van de tijd waarin ze leven. Een unieke eigenschap van jongeren is hun drive om de samenleving te veranderen. In de loop van de geschiedenis zijn zij altijd al zogenaamde agents of change geweest.’

Dus tegenover de negatieve aspecten van Gen Z, zoals in het rapport van Glocalities, maar ook in een boek van Johann Hari ‘De aandacht verloren’ over de digitale verslaving, staat ook het nadrukkelijke verlangen om veranderingen te willen in de huidige samenleving. ‘Hoewel deze veranderdrang van jongeren al eeuwenlang een constant kenmerk is, zijn de uitdagingen waar jongeren mee te maken krijgen steeds anders. Iedere generatie groeit op in een andere maatschappij, met haar eigen kenmerken en uitdagingen.’

Dat Gen Z uitdagingen heeft, moge duidelijk zijn. Belangrijk om die uitdagingen aan te gaan is dan meer te weten wie je bent, en vooral wat je wilt. Daar gaat dit boek dus over. ‘Dit boek gaat over de ontwikkeling van een gezond zelfbeeld bij jongeren’. En in 30 vragen verdeeld over 30 hoofdstukken krijgen we zicht op dat zelfbeeld. 

• De ontwikkeling van je zelfbeeld
• Emoties en zelfbeeld
• Je zelfbeeld een de wereld om je heen
• School en vrienden
• Cultuur en maatschappij
• Online
• Je zelfbeeld onder druk
• Studiekeuze
• Goed in je vel zitten

Het boek van Eveline Crone en Renske van der Cruijsen bevat een ware schat aan relevante informatie en onderzoeken onder deze generatie en zou door veel mensen gelezen moeten worden, en vooral door mensen die direct en indirect te maken hebben met deze jongeren, zoals docenten, maar ook mensen van HR afdelingen. Het geeft een goed inzicht in het zoeken en soms ploeteren van jongeren. Voor mij was het bijvoorbeeld een eye opener dat jongeren rondom hun 15e levensjaar een dip hebben in het zelfvertrouwen. ‘In ons onderzoek zagen we dat er in het midden van de adolescentie een duidelijke dip is in hoe positief jongeren over zichzelf zijn. (...) Het lijkt erop dat 15 onbetwist de lastigste leeftijd van de adolescentie is.’ 

Of deze: ‘Jongeren die in het dagelijks leven meer behoefte hadden om spannende dingen te beleven, hadden ook een grotere behoefte om bij te dragen aan de maatschappij, zoals opkomen voor anderen en veranderingen in de maatschappij stimuleren.’ 

Met twee lessen eindigen de schrijvers hun boek. Vanwege de coronacrisis die een grote impact heeft gehad op deze generatie leerden ze dat jongeren een groot gevoel van onveiligheid en wantrouwen hebben naar hun omgeving, en dus ook naar de vragen die de auteurs aan hen stelden. De tweede les: ‘echte inclusie betekent dat je naar de jongeren toegaat in hun eigen omgeving en je aanpast aan hun leefwereld.’ 

En dan, daarna, komt er een nieuwe generatie aan, die door psycholoog Jean Twenge Polars wordt genoemd. Niet eerder las ik over deze term. Polars staat dan voor de politieke en maatschappelijke polarisatie. ‘De verwachting is dat dit de grote twee uitdagingen (denk ook aan klimaatverandering) worden voor jongeren. ‘En net zoals we hebben gezien bij eerdere generaties, zal ook deze generatie jongeren hier weer een uitweg voor vinden.’

Ron van Es

Koop het boek hier